Yaklaşık okuma süresi: 3 dakika

Tatbikat Sahnesi‘nin Ceza Külliyesi oyununu, prömiyerinden bir hafta sonra Tatbikat Sahnesi İstanbul’da izleme fırsatı buldum. Bu sıralar izlediğim oyunların günlüklerini yazmakta yine gecikiyorum. O yüzden Ceza Külliyesi ve ondan sonra izlediğim Bütün Çılgınlar Sever Beni oyunlarının günlüklerini, oyunları izleme tarihlerim arasında uzunca bir süre olmasına rağmen arka arkaya yazıyor olacağım.

Tekrar oyuna dönersem, Ceza Külliyesi, Hizmetliler ile birlikte Tatbikat Sahnesi’nin yeni oyunlarından. Franz Kafka‘nın öykülerinden Cem Emüler tarafından uyarlanan oyunun yönetmenliğini de yine kendisi yapıyor. Oyunun oyuncu kadrosunda ise Tansel Öngel ve Bahadır Tecimen yer alıyor.

Oyun ile ilgili çeşitli internet sitelerinde şu anda çok fazla görsel ve içerik mevcut. Benim oyunu izlediğim tarihte bu içeriklerin çok azı vardı, görsel yok denecek kadar azdı. Oyunun önceki haftaki gösteriminde izleyicilerin çektiği sahne fotoğraflarının ve Tatbikat Sahnesi’nde şu ana kadar izlediğim hiçbir oyundan memnuniyetsiz bir şekilde çıkmamamın referansı ile oyunun biletini aldım.

Oyunun yönetmen yardımcısı Iraz Yöntem ve oyuncularından Tansel Öngel’in oyunla ilgili verdikleri bir röportajda “Ceza Külliyesi’ne bilet alanlar sadece oyun seyretmeye gelmiyor, ceza ve infaz sisteminin akıbetini belirleyecek bir mahkemede jüri olmaya da gönüllü oluyor.” şeklinde bir demeçleri var. Oyunun konusunu tek cümle ile çok net bir şekilde özetlediği için buraya da koymak istedim. Oyunda, kanun dışı işler yapanların feci bir işkence yöntemi ile cezalandırıldığı bir ceza külliyesinin içerisinde buluyoruz kendimizi. Külliyenin uzun yıllardır çalışanı rolünde olan Tansel Öngel oyun boyunca, külliyenin çalışma sistemi, mahkumların cezalandırılma evreleri gibi konularda mahkumun idamını izlemeye gelen biz “seçkin insanlara” bilgi veriyor. Zaman zaman da izleyiciler arasından gönüllü olanlara sistemi yakından incelemeleri için imkan tanıyor. Ayrıca Ceza Külliyesi’nin mucidi olan eski komutanına ve Ceza Külliyesi’ne olan hayranlığını da çokça dile getiriyor.

Oyunda bir tiyatro izleyici olarak değil de bir mahkeme jürisi olarak bulunduğumuz için, oyunun oturma düzeni de alışılagelmişin dışında. Tatbikat Sahnesi’nin oyunlarının en sevdiğim yönlerinden birisi de bu oturma düzenleri. Tatbikat Sahnesi İstanbul’da şimdiye kadar Bir Delinin Hatıra Defteri, Antabus, Mezarsız Ölüler ve son olarak Ceza Külliyesi olmak üzere dört oyun izledim. Dördünde de farklı oturma düzenlerinde, sahneyi farklı açılardan gören yerlerdeydim.

Oyun için Iraz Yöntem ve Tansel Öngel’in bahsettikleri gönüllü olmak konusu bir metafor değil. Oyun içerisinde gerçekten Ceza Külliyesi hakkında izleyicilerin fikirleri alınıyor. Bu nedenle interaktif bir oyun da denilebilir Ceza Külliyesi için. Burada kasettiğim interaktif olma durumu sahneye birkaç izleyici davet edip, onların halleri üstünden basit birkaç sahne devşirmekten ziyade oyunun gidişatını bozmadan izleyiciyi de oyuna dahil etme yönünde. Çünkü benim izlediğim temsilde sahneye davet edilen iki kişiden birisi çok ciddi bir şekilde oyuncunun da dikkatini dağıtmadan anlatılanları dinler, külliyeyi incelerken diğeri sahneden oyuna beraber geldiği, izleyiciler arasındaki arkadaşına el sallamaya çalışıyordu. Böyle bir durumda dahi komedi unsuru içermeyen bir oyunda mevcut tempoyu koruyabilmek de Tansel Öngel’in tebrik edilesi bir yetkinliğidir sanıyorum.

Unutmadan bitirirken söylemiş olayım tek perde olarak sahnelenen oyunun, 75 dakika civarı bir süresi var. Meraklısı için Ceza Külliyesi 25-26 Şubat tarihlerinde Tatbikat Sahnesi İstanbul’da sahnelenecek.